چین در ضدیت با منافع ملی ایران؟!‌

علی خرم
همراهی چین با مواضع سیاسی عربستان و امارات علیه مواریث تاریخی کشورمان از چند بعد مورد تعجب همگان شد. بعد اول؛ ضعف دیپلماسی است. بعد دوم؛ شکست مفهومی به‌نام شرق و اجلاس شانگهای است که نه‌تنها وحدت سیاسی در درون سازمان خود ندارد بلکه حتی فاقد همبستگی ظاهری هم بین اعضای خود است. بی‌شک در یک سازمان سیاسی امنیتی نظیر شانگهای، اعضا، حداقل به احترام سازمان، علیه منافع ملی دیگر اعضا، وارد عرصه سیاسی تبلیغاتی نمی‌شوند. تعجب از چین این است که با یک سیاست جاافتاده چگونه مرتکب این اشتباه شده است؟ سوم؛ ایجاد تردید در برنامه‌های ایران در نگاه به شرق است. حاکمیت تصور داشت با نزدیکی به شرق، خوشبختی را در ورای غرب درآغوش گرفته است. همین ترک و شکاف توسط چین نشان داد چقدر آن تصور غیر واقع بینانه بوده است. چهارم؛ این واقعه نشان داد اینکه تصور شود کشورها در قراردادها و عهدنامه‌ها، پای‌بندی‌های سیاسی ایدئولوژیک دارند و مثلا به قرارداد 25 ساله ایران و چین احترام گذاشته می‌شود، ثابت کرد سخن دقیقی نیست. پنجم؛ نشان داد برای چین کماکان منافع اقتصادی بالاتر از ژست‌های سیاسی است. هفتم تغییر وضعیت در عرصه داخلی و بین‌المللی باعث می‌شود همه آنها که در دوستی خود صادق نبودند یا اندیشه تعرض داشتند ولی قدرت داخلی و بین‌المللی کشورمان اجازه ابراز خصومت به ‌آنان نمی‌داد اکنون به خود جرات می‌دهند تا علیه منافع کشورمان ابراز خصومت کنند. هفته قبل الهام علی‌اف یاوه‌هایی بر زبان جاری کرد و این هفته شی جین پینگ از خیانت‌های خود پرده‌برداری کرد. از این پس رهبران سایر کشورهای همسایه و در سطح بین‌الملل، هتاکی‌های سیاسی و تعرض به منافع ملی ایرانیان را ادامه خواهند داد. هشتم دسیسه عربستان در تعرض به تمامیت ارضی ایران یکبار دیگر به آنها که در ایران چشم و گوش بسته خود را در اختیار ایران اینترنشنال قرار داده بودند، یادآوری کرد عربستان به چیزی جز تجزیه ایران نمی‌اندیشد و باید نسبت به تبلیغات و برنامه‌های این کانال ماهواره‌ای هوشیارتر بود. تا اینجا ورود چین به عرصه سیاسی تبلیغاتی عربستان در قالب عرف سیاسی بین‌المللی و ندیدن جمهوری اسلامی اگرچه غیر دوستانه است ولی تا حدودی قابل فهم و درک است اما ورود چین به عرصه خصومت و دشمنی صریح با منافع ملی ایران به‌هیچ‌وجه قابل فهم و قابل تحمل نیست. سخن از جزایر یا هر قطعه از خاک مقدس ایران، خط قرمز مردم ایران و هر حکومتی در ایران است. جزایر در حکومت ایران موضوعی حیثیتی است. در دوره شاه، تحویل بحرین ایرانی به خاندان آل‌نهیان با بهانه دروغین همه‌پرسی توسط سازمان ملل متحد، توسط اساتید، سیاستمداران مستقل و موافقین و مخالفین شاه زیر سوال رفت و خود شاه هم در مصاحبه‌ای در اسپانیا از این تحویل عجولانه انتقاد و اعتراف کرد انگلیس و سازمان ملل متحد سر او کلاه گذاشتند. بنابراین موضوعات تمامیت ارضی برای همه ایرانیان در طول تاریخ حساس بوده و ربطی به نوع حکومت ندارد. اما این اولین بار نیست که چین دچار اشتباه استراتژیک می‌شود. در 17 شهریور 1357 هوآگوفنگ، صدر هیات رئیسه حزب کمونیست چین که رهبر وقت این کشور به‌شمار می‌رفت، وارد تهران شد و در حالی‌که در همان‌روز در میدان ژاله کشتار تکان دهنده‌ای صورت گرفت، هوآگوفنگ با سخنانی رسمی سر میز شام از شاه و سیاست‌هایش دفاع و حمایت کرد. این امر بر انقلابیون گران آمد و وقتی انقلاب پیروز شد، دولت جدید سطح روابط با چین را به پایین‌ترین سطح رساند به‌طوری‌که یک قطعه تمبر چاپ کرد که انگشتان یک نفر را نشان می‌داد که روی هر انگشت، پرچم و نام یکی از اعضای پنجگانه شورای امنیت درج شده بود و شمشیر جمهوری اسلامی پایین آمده و این پنج انگشت و از جمله انگشت چین را قطع کرده بود. بعد از انقلاب اینجانب به‌عنوان اولین سفیر ایران بعد از فتح خرمشهر به پکن رفتم و مشاهده کردم دولت چین به هر دری می‌زند بلکه بتواند رابطه‌اش را با ایران ترمیم کند. برای اینجانب ملاقات‌های بسیاری با وزارت امور خارجه، حزب کمونیست چین و بقیه وزارتخانه‌ها گذاشتند و در صدد عذرخواهی از اشتباه هوآگوفنگ برآمدند. اینجانب برحسب وظیفه این مطالب را به تهران گزارش و سعی کردم تهران را راضی نمایم آقای خه اینگ، معاون وزیر امور خارجه چین به ایران سفر نماید. در این مورد با نخست‌وزیر مهندس موسوی و رئیس‌جمهور وقت ملاقات کردم که آقای خه اینگ برای عذرخواهی دیپلماتیک می‌خواهد به ایران بیاید تا اینکه ایشان موافقت نمودند و سفر انجام شد. طرف ایرانی با مسامحه، عذرخواهی چین را پذیرفت تا روابط در عرض 40 سال گسترش یافت. اما به‌نظر می‌آید تاریخ تکرار می‌شود و چینی‌ها این بار اشتباه استراتژیک خود را در رابطه با تمامیت ارضی و منافع ملی و تاریخی ایرانیان دارند انجام می‌دهند. ایران منافعی که در رابطه با تایوان دارد صرفا به‌خاطر ملاحظات چین ندیده گرفته ولی همیشه در بر روی این پاشنه نخواهد چرخید و چینی‌ها از تاریخ گذشته درس بگیرند. تاریخ یقین دارد دوباره روزی می‌رسد چینی‌ها برای عذرخواهی به ایران دست دراز کنند.