آقای میرکریمی! خودتان را گول می‌زنید یا مردم را؟

سي و هفتمين جشنواره بين المللي فيلم فجر (جشنواره جهاني فجر) روز جمعه گذشته (6 ارديبهشت) به پايان رسيد و علي رغم نظرات مثبت و منفي که به اين جشنواره وجود دارد اما بهرحال برپايي چنين اتفاقي با حضور بيش از 200 مهمان خارجي و بیش از 160 فيلم يک دستاورد مثبت براي تيم برگزار کننده آن است.

راه اندازي باشگاه هواداران و جذب تماشاگران حرفه‌اي براي تماشاي فيلم‌ها در جشنواره از ديگر اتفاقات مهم جشنواره جهاني است که نبايد از کنار آن به سادگي گذشت.

اخيرا رضا ميرکريمي دبير جشنواره فجر مصاحبه‌اي با خبرگزاري مهر (روز 8 اردیبهشت) انجام داده است که در آن اظهار داشته: «من پیش‌بینی این میزان موفقیت را برای جشنواره نداشتم و خودم را برای کمتر از این آماده کرده بودم ولی خوشحالم که این جشنواره جای خود را پیدا کرده است و بسیاری از حرفه‌ای‌های سینما نگاهی مثبت به آن دارند.»

در بخشی دیگر از مصاحبه هم به باج خواهي برخي رسانه‌ها از جشنواره جهاني فيلم فجر اشاره کرده است: «نشريات و سايت‌هايي که سرجمع پست‌هاي آنها در فضاي مجازي تنها 500 لايک مي‌خورد يا روزنامه‌اي که کلاً 300 تيراژ هم ندارد؛ اينها تبديل به محل‌هاي باج گيري شده‌اند و وقتي به زمان برگزاري گردهمايي بزرگ نزديک مي‌شويم به اينجا مي‌آيند، خواهش و اصرار مي‌کنند که آگهي بگيرند و ما پول رپورتاژ آگهي بدهيم»

دبير اعلام کرده که در مقابل چنين خواستي ايستاده و از انجام چنين اتفاقاتي جلوگيري کرده است، که انصافا اين اقدام شجاعانه‌ را بايد ستود.

اما در اين مصاحبه ميرکريمي به چند نکته اساسی هم اشاره مي‌کند که قابل تامل است و از دبير جشنواره‌اي بين المللي انتظاري بيش از اين مي‌رفت چون در جهان امروز و عصر ارتباطات، ذکر چنين مواردي که به سادگي قابل رد گيري است واقعا باید با دقت بسیار بیشتری صورت گیرد.

در جواب پرسش خبرنگار مهر مبني بر اينکه چرا جشنواره جهاني فجر هنوز نتوانسته گريد A را دريافت کند، جواب مي‌دهد: «گريد A اصطلاحي بود که تا 10 سال پيش به برخي از جشنواره‌ها اطلاق مي‌شد و حالا چيزي به اين اسم وجود ندارد. تنها تعدادي از جشنواره‌ها هستند که فياپ (فياپف نه فياپ / احتمالا مشکل از تايپ باشد والا بسيار بعيد است ميرکريمي فياپف را اشتباه تلفظ کرده باشد، اگرچه در متن مصاحبه در چند جا آمده است) آنها را به عنوان جشنواره‌هاي برتر مي‌شناسد که در حال حاضر تعداد آنها به 15 جشنواره مي‌رسد و ما در تلاشيم شانزدهمين جشنواره باشيم.»

پرسش بزرگ و سوال ميليون دلاري این است که دبير جشنواره جهانی واقعا اين عدد 16 را بر چه اساسي اعلام کرده است؟ و یا از کجا آورده و تا چه اندازه این سخن اعتبار دارد؟ باید این موضوع را شکافت تا پی ببریم داستان از چه قرار است:

فیاپف (FIAPF) مخفف عبارت فرانسوی «Fédération Internationale des Associations de Producteurs de Films» به معنای «فدراسیون بین المللی اتحایه‌های تولیدکنندگان فیلم» است یک نهادی که مرکز آن در پاریس است و از سال 1933 تاسیس شده است.

فیاپف یک سازمان متشکل از 36 انجمن عضو از 30 کشور پیشرو در زمینه تولید صوتی و تصویری است که مسئول تنظیم جشنواره‌های بین‌المللی فیلم، از جمله برخی از مهم‌ترین آن‌ها در جهان است. فیاپف با اعلام لیستی از جشنواره‌ها همواره فستیوال‌های مورد تائید خود را معرفی می‌کند که از کیفیت مطلوب مورد نظر آنها برخوردار باشند.(منطبق با معیارهای فیاپف)

بر طبق آخرین لیستی که در سایت فیاپف اعلام شده است در بخش فستیوال‌های رقابتی 15 جشنواره اعلام شده است. که علاوه بر 3 جشنواره مهم کن، ونیز و برلین جشنواره های معتبر دیگری هم چون لوکارنو، کارلووی واری، توکیو، مونترال، ماردل پلاتا، سن سباستین، ورشو، قاهره، تالین، مسکو، شانگهای و گوا در این لیست است.

اساس ترتیب این اعلام فیاپف هم بر اساس تاریخ برگزاری جشنواره‌ها در تقویم سال میلادی است؛ مثلا برلین که در صدر لیست است به این دلیل است که زمان جشنواره در فوریه (ماه دوم) سال میلادی است و جشنواره ونیز در لیست در جایگاه هشتم است چون در سپتامیر (ماه نهم میلادی) برگزار می‌شود (البته امسال شروع ونیز از 28 آگوست است) یا جشنواه مسکو در لیست دوم است چون در آوریل است(ماه چهارم) و …

در مرحله بعدی فیاپف 24 جشنواره‌‌ رقابتی با تمرکز خاص معرفی کرده است که این تمرکز خاص می‌تواندبر منطقه «اروپا، آسیا، آفریقا، حوزه بالکان و …» یا موضوعی مانند «فیلم‌های اول و دوم کارگردان»، «نگاه نو به سینما» ، «کارگردانان جوان» ، «فیلم‌های وحشت» ، «فیلم‌های فرانسوی یا لاتین زبان» و … باشد. جشنواره های نام آشتایی چون بوسان یا تورین، سوفیا، استانبول و … در این گروه قرار دارند. البته هر اهل فنی می‌داند که این گروه دوم در رتبه پایین‌تری نسبت به گروه 15 تایی اول قرار می‌گیرند.

لیست بعدی مورد فیاپف جشنواره‌های غیر رقابتی است که اتفاقا در آن فقط 2 جشنواره تورنتو و وین قرار دارد. جشنواره تورنتو که یکی از معتبرترین جشنواره‌های دنیاست در این گروه است.

لیست آخر مورد تائید پیاپف هم جشنواره‌های مختص فیلم کوتاه و مستند است که آن هم 5 فستیوال است: تامپره، اوبرهاوزن، کراکف، سن پطرزبورگ و بیلبائو.

و البته جشنواره‌های مورد تائید پیاپف بوده‌اند که در حال حاضر این تائیدیه را ندارند که از معروفترین آنها به تسالونیکی(یونان) و سائو پاولو (برزیل) و فرانکفورت (آلمان) و … اشاره کرد.

با نگاه به لیست‌هایی که ذکر شد ودر بالای سایت فیاپف اشاره شده است 46 فستیوال مورد تائید فیاپف است:

1- رقابتی – 15 فستیوال
2- رقابتی با تمرکز خاص – 24 فستیوال
3- غیر رقابتی – 2 فستیوال
4- مختص کوتاه یا مستند – 5 فستیوال

در هیچ لیستی اسمی از جشنواره جهانی فیلم فجر به چشم نمی‌خورد و برای راستی آزمایی می‌توان به آدرس سایت رسمی فیاپف به آدرس زیر (www.fiapf.org/intfilmfestivals.asp) مراجعه نمود.

حال برمی‌گردیم به عدد «16» دبیر جشنواره جهانی فیلم فجر که مطرح کردند، پرسش این است این عدد شانزدهم از کجا امده است وقتی که ما در لیست کامل 46 فستیوال مورد تائید فیاپف اصلا قرار نداریم؟

حداقل می‌گفتند ما سعی داریم با تمرکز بر منطقه غرب آسیا و کشورهای اسلامی یا … جز لیست فیاپف قرار بگیرم حرف منطقی‌تری بود، تا بگویند ما سعی داریم کشور شانزدهم لیست اول باشیم .

در چنین حالتی چند پرسش به میان می‌آید آیا دبیر جشنواره جهانی از لیست‌های فیاپف اطلاعی ندارد؟ یا با تجاهل چنین سخنانی را زده است؟ میرکریمی خود جشنواره رو است و با فیلم‌هایش در جشنواره‌های کن، توکیو، تالین، مسکو و … حضور داشته است به همین دلیل از او شنیدن چنین اظهار نظرهایی بعید است.

در لیست تیم میرکریمی و برگزار کنندگان جشنواره جهانی فیلم فجر چنین اسامی به چشم می‌خورد: امیر اسفندیاری (معاون بین‌الملل)، کامیار محسنین (مدیر ارتباطات بین الملل)، بابک کریمی، محمد اطبایی (مشاوران جشنواره)، شادمهر راستین (مدیر باشگاه جشنواره ، مشاور در انتخاب فیلم‌های بلند داستانی) که همگی تمام جشنواره‌های معتبر دنیا را دیده‌اند و علاوه براین اسامی که مستقیم سمت‌های مربوط به بخش یین الملل و ارتباطات جشنواره‌ای دارند، چند نفر دیگر هم جز مدیران جشنواره جهانی هستند که جشنواره روهای حرفه‌ای هستند و حتی بعضی از آنها سالها تجربه در زمینه بین الملل فارابی و .‌.. دارند مانند علیرضا شجاع نوری (مدیر تبادل تجارب سینمایی) ، سیف‌الله صمدیان (مدیر رویدادهای ویژه) فاطمه جواهرساز (مدیر بازار فیلم).

آیا این خیل عظیم مدیران و مشاوران دبیر جشنواره جهانی به او آدرس غلط داده‌اند یا خود دبیر بدون نظرخواهی از آنها چنین عددی را بیان کرده است؟ این پرسش بسیار کلیدی است تا تکلیف ما با بسیاری دیگر از سیاست‌گذاری‌ها و اظهار موفقیت و رضایت‌های تیم برگزار کننده روشن شود.

در بخش دیگری از مصاحبه هم در خصوص اعلام نکردن اسامی اسپانسرهای جشنواره به مشکلات مختلف اشاره نموده و از شهردار تهران و وزیر ارتباطات تشکر کرده که به جشنواره جهانی کمک کرده‌اند و اضافه می‌کند: «ولی (کمک آنها ) بازهم کافی نبود به همین دلیل رو به انبوهی از اسپانسرهای کوچک‌تر آوردیم که برخی از آنها در حد ۲، ۳ بلیت هواپیما، برخی در حد یک ضیافت شام یا بخشی از هزینه‌های پذیرایی اینجا را تقبل کردند.[…] در مجموع خیلی از اسپانسرهای جزئی ما نخواستند جایی نامشان برده شود و تنها به ما کمک کردند تا جشنواره برگزار شود.»

این سخنان از دبیر جشنواره جهانی و اتلاق واژه اسپانسر به کسانی که « 2 یا 3 بلیط هواپیما داده‌اند یا در حد یک ضیافت شام» باز عجیب است. یکی از دوستان به شوخی گفت: «اگر اینجوریه می‌گفتن ما هم 4 بلیط و 2 ضیافت شام می‌دادیم و می‌شدیم اسپانسر سی و هفتمین جشنواره بین المللی فیلم فجر، چرا خبر نمیدن؟»

خارج از شوخی با وجود تمام مشکلات اقتصادی کشور ذکر چنین مسائلی حتی در جشنواره‌های بین المللی شهرهای کوچک اروپایی یا آسیایی هم بعید است چه برسد به مهمترین جشنواره بین المللی ایران!

در ضمن آیا اگر ترجمه چنین گفتگویی به دست مسئولان فیاپف برسد چه فکری درباره این جشنواره خواهند کرد؟ اساسا دیگر به این جشنواره فکر خواهند کرد؟ واقعا 2 یا 3 بلیط هواپیما، یک ضیافت شام؟

آیا این سخنان فرار به جلو نیست که از اعلام اسامی واقعی اسپانسرهای جشنواره فرار کند، کسانی که وجهه خیّرمابی هم به آنها داده‌اید و مانند خیّرین به دور از ریا می‌خواهند نامشان فاش نشود؟ داستان چیست آقای میرکریمی؟ چرا در این اظهار نظرات شما این همه چاله فیلمنامه‌ای وجود دارد؟

حسین جعفری