تحلیلی بر بازار سهام؛ چراغ بورس کم‌فروغ‌تر از همیشه

اعتماد/ تقریبا از پایان سال گذشته برخی فعالان بازار سهام پیش‌بینی کرده‌ بودند که بورس در سال ۱۴۰۲ سالی پر نوسان را تجربه خواهد کرد و آنگونه که معاملات بورس نیز نشان داد در سه‌ماهه نخست سال شاخص‌ها روندی پرنوسان را پشت سر گذاشتند. در حالی که شاخص بورس در نخستین روزهای سال روندی صعودی داشت و کورسوی امیدی در دل سهامداران روشن شده بود، به یک‌باره شاخص‌های بورس از اواسط اردیبهشت‌ماه روندی نزولی به خود گرفتند و تحت‌تاثیر برخی از اخبار منتشر‌ شده در خصوص تغییر نرخ خوراک پتروشیمی‌ها ریزشی شدند که همین امر زمینه‌‌ساز ترس و تردید در دل سرمایه‌گذاران خرد از سرمایه‌گذاری بیشتر در بورس و خروج سرمایه از این بازار شد به گونه‌ای که این ریزش‌ها تا شهریور ماه نیز کم و بیش ادامه پیدا کرد.

کارنامه مثبت بورس در فصل بهار

البته با وجود ریزش‌های بورس در خرداد ماه، کارنامه فصل بهار این بازار در مقایسه با بازارهای دیگر مثبت بود. بر اساس آمارها بازدهی بازارهای ارز، طلا، سهام و دارایی‌های بدون ریسک نشان‌دهنده آن است که بازار سهام توانسته با ثبت بازدهی 10.6 درصد بالاترین بازدهی را برای سرمایه‌گذاران در بهار 1402 به ارمغان بیاورد. هرچند شاخص کل بورس در معاملات خردادماه روندی نزولی به خود گرفت، اما در مجموع عملکرد سه‌ماهه ابتدای سال بازدهی این شاخص را در حدود 10.6 درصد مثبت اعلام می‌کند و با افزایش ارتفاع 231 هزار واحدی نسبت به ابتدای سال، شاخص‌ها در بهار در محدوده 2 میلیون و 162 هزار واحدی این فصل را به پایان رساندند.

شاخص کل در تیر و مرداد کانال 2 میلیون

واحدی را از دست داد

همچنین بازار سرمایه در تیرماه تنها ۲۱ روز معاملاتی داشت که شاخص کل در حالی که در ابتدای این ماه در کانال 2 میلیون و ۱۶۲ هزار واحدی کار خود را آغاز کرده بود در پایان ماه تا کانال 1 میلیون و ۹۸۳ هزار واحدی افت کرد. به عبارت دیگر شاخص کل در تیرماه کانال 2 میلیون واحدی را از دست داد که خبر خوبی برای بازار سهام نبود، در نتیجه در نخستین ماه تابستان شاخص کل بورس ۹.۰۵ درصد و نزدیک به ۱۸۰ هزار واحد ارزش خود را از دست داد. افت بورس در تیر ماه در حالی رخ داد که به گفته کارشناسان بازار سهام، P.E در محدوده ۸ واحد قرار داشت و با انتشار گزارش‌های سه‌ماهه شرکت‌ها و کاهش قیمت سهم‌ها موجب شد تا P.E بازار سهام در محدوده ۶ واحد قرار گیرد که نشان از ارزندگی این بازار داشت. همچنین در روز سه‌‌شنبه 31 مرداد ماه 1402 نیز شاخص کل بورس با افت 18 هزار و 217 واحدی به سطح 1 میلیون و 938 هزار واحدی رسید و شاخص کل هم‌وزن نیز با کاهش 10هزار و 998 واحدی به سطح 633 هزار و 221 واحد رسید. ارزش کل معاملات در بازار آخرین روز مردادماه 4,963 میلیارد تومان بود که از این مبلغ 3,169 میلیارد تومان آن مربوط به معاملات خرد سهام اعلام شد.

کاهش سطح اعتماد سهامداران

کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که بورس در این مدت به دلایل گوناگونی، با افت مواجه شد و به‌رغم رشدی که در فصل بهار اتفاق افتاد، همچنان شاهد قدرت مالی ضعیف و رشد کم نقدینگی در بازار هستیم که کاهش سطح اعتماد سهامداران به سیاست‌گذار را می‌توان یکی از مهم‌ترین دلایل این موضوع عنوان کرد. البته حواشی مربوط به افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و سوخت گاز صنایع در کنار ثبات نسبی قیمت دلار در محدوده 50 هزار تومان، همچنین کاهش جهانی قیمت کامودیتی‌ها نیز از جمله موضوعاتی است که منجر به ریزش شاخص‌های بورس در پنج‌ماهه ابتدایی سال شده است. با وجود روزهای پر فرار و ‌نشیبی که بازار سهام این مدت تجربه کرده است اما اکثر کارشناسان، بازار سهام را در وضعیت فعلی اقتصاد کشور محلی مناسب برای سرمایه‌گذاران معرفی می‌کنند و‌ معتقدند که تحت‌تاثیر وجود ارزندگی در قیمت سهام شرکت‌ها، سهامداران می‌توانند به شرط نگاه بلندمدت به این بازار بازدهی معقول و قابل توجهی را از این بازار در مقایسه با دیگر بازارهای مالی کسب کنند. شک‌ و‌‌ تردید سهامداران نسبت به بازار سهام باعث شده تا با وجود پیش‌بینی اکثر کارشناسان مبنی بر وجود آینده‌ای روشن پیش‌روی این بازار سرمایه‌گذاران خرد از ورود نقدینگی‌ به این بازار دوری کنند که همین امر به مراتب در چند وقت گذشته منجر به بی‌رونقی معاملات بورس و کاهش ارزش معاملات این بازار شده است.

چرا فشار بر بازار سهام زیاد است؟

هر چند روند اصلاح قیمتی و رکود معاملاتی در بازار سرمایه، از نیمه دوم اردیبهشت‌ماه امسال آغاز شد و ادامه پیدا کرد، اما به اعتقاد فعالان بازار، همچنان بازار سهام در جدال با بحران رکود معاملاتی قرار دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که کسری بودجه و نبود ثبات رویه در اعمال سیاست‌های اقتصادی و مداخله دایم در نظام قیمت‌ها و ساز و کارهای بازار و احتمال نوسانات ارزی در نیمه دوم سال فشار بر بازار سهام را بیشتر می‌کند. این در حالی است که عامل سیاسی برجام اگرچه در آغاز سال 1402 نسبت به سال قبل کمرنگ‌تر بود اما همچنان پابرجاست و برخی از کارشناسان هنوز هم به احیای برجام و بهتر شدن اوضاع اقتصادی امید دارند.

بررسی روند گذشته این بازار نشان می‌دهد که حتی در مواقعی که به صورت مقطعی به لحاظ کسب بازدهی، شاهد عقب‌افتادگی این بازار نسبت به سایر بازارها بوده‌ایم، اما این بازار توانسته در مدت کوتاهی این عقب‌ماندگی را جبران و حتی بازدهی‌های بالاتری را محقق کند .با این وجود کارشناسان این حوزه معتقدند؛ بازار سرمایه هنوز هم جای رشد دارد که بخشی از برگشت بازار را شهریور ماه شاهد بودیم هر چند انتظار رشد پیاپی شاید به صورت روزانه و کوتاه‌مدت اتفاق نیفتد، اما برآیند بازار تا انتهای سال، بازدهی مناسبی نسبت به سایر بازارها خواهد داشت. داشتن دید بلندمدت و سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌هایی که به لحاظ بنیادی پتانسیل مناسبی دارند، همچنین دوری از تصمیمات هیجانی از مهم‌ترین عواملی است که سرمایه‌گذاران باید به آن توجه داشته باشند.