عکاس باشی‌ها، امروز مهمان قلم خبرنگارانند

عکاسی مستند، شاخه ای است از عکاسی است که عکاس در آن تلاش می کند اتفاقات اطراف خود را بی‌طرفانه و واقع گرایانه ثبت کند. همچنین عکاسی مستند اجتماعی نیز نوعی از عکاسی مستند است که در آن هدف عکاس، نشان دادن واقعیت زندگی، فرهنگ، هویت، خلق و خو، آیین ها و رفتارهای انسان هاست.

به مناسبت روز عکاسی و با توجه به کمتر پرداخته شدن به شاخه عکاسی مستند اجتماعی به سراغ یکی از عکاسان برجسته این شاخه در استان هرمزگان رفتیم تا گفت و گویی با وی داشته باشیم.

مهدی ناظری عکاس هرمزگانی و متولد بندرعباس است. در ۲۲ سالگی عکاسی را به صورت خود آموخته و ابتدا با دو دسته‌بندی فوتومونتاژ و عکاسی مستند شروع کرده است و در ادامه در حوزه عکاسی مستند اجتماعی قوت بیشتری گرفت. فعالیت‌های گوناگونی در زمینه عکاسی انجام داده که از جمله آن‌ها می‌توان به نمایشگاه انفرادی و نمایشگاه‌های گروهی داخلی و بین المللی، نمایشگاه گردانی، کسب جوایز متعدد داخلی و بین‌المللی، نویسندگی و تدریس عکاسی اشاره کرد. در ادامه گفت و گوی ایسنا، با این هنرمند هرمزگانی را بخوانید.

مهدی ناظری، عکاس مستند اجتماعی در گفت و گو با ایسنا، در خصوص سبک عکاسی خود عنوان کرد: هرآن چه از زندگی، محیط پیرامون، فرهنگ و آیین ها، خلق و خوی انسان ها و به طور کامل تر هرآن چه که در ارتباط با انسان ها است، سوژه اصلی دوربین و مرتبط با حیطه کاریم است. به تعریف دیگر عکاسی مستند یعنی ارائه سند به واسطه عکس.

ایران در عکاسی مستنداجتماعی در چه سطحی قرار دارد؟

وی در خصوص سطح ایران در هنرعکاسی و به طور دقیق تر عکاسی مستند اجتماعی افزود: بدون تعارف جواب سوالتان را می دهم، با دنیا فاصله بسیار زیادی داریم، با وجود این که زیرساخت های بسیار مناسبی در اختیارمان است؛ اما آن طور که باید به پیشرفت در این حوزه نرسیده ایم.

این عکاس هرمزگانی ادامه داد: البته منظور من از زیر ساخت، زیر ساخت های فرهنگیست. ما به لحاظ فرهنگی، پوشش های بومی، آیین ها و حتی مشکلات موجود، بستر بسیار خوبی برای فعالیت عکاسی مستند داریم، اما می توان گفت عکاسان مستند کمی کم کار هستند و بیشتر بر روی سوژه ها و موضوعات دم دستی متمرکز می شوند.

وی بیان کرد: زمانی که یک عکاس تصمیم به پیاده سازی یک پروژه مستند می گیرد، باید در رابطه با آن مستند، تحقیق و پژوهش انجام دهد. پس از به دست اوردن اطلاعات از طریق تحقیق و پژوهش است که باید وارد مرحله پیاده سازی پروژه شود که متاسفانه عکاسان ایرانی بخش تحقیق و پژوهش را دست کم گرفته و یا اصلا توجهی به آن ندارند.

سطح اساتید کشور چگونه است؟

ناظری در پاسخ به سوال خبرنگارمبنی بر اینکه “با توجه به این که سابقه تدریس در دانشگاه را نیز دارید، سطح علمی اساتید حاضر در دانشگاه ها را چگونه ارزیابی می کنید؟” عنوان کرد: در رابطه با این سوال نمی توانم چیزی بگویم، واقعیت امر این است که اگر تعریف کنم یعنی هیچ ایراد و مشکلی در خصوص اساتید نداریم و اگر ایرادات را بگویم ممکن است همکاران ناراحت شوند. پس از جواب این سوال بگذریم!

عکاس حرفه ای لزوما عکاسی است که تحصیلات آکادمیک را گذرانده است؟

وی ادامه داد: قاعدتا تجربه و سواد مانند دو خط موازی هستند که باید به یک اندازه جلو بروند، یعنی یک عکاس حرفه ای هم تجربه دارد هم مطالعه.

این عکاس افزود: البته بحث مطالعه با تحصیلات آکادمیک به یک معنی نیست، من اصلا نمی گویم عکاس حرفه ای باید یا نباید تحصیلات اکادمیک داشته باشد، من تنها به مطالعه داشتن اشاره مستقیم دارم.

وی بیان کرد: مطالعه می تواند خواندن کتاب، دیدن عکس، دیدن فیلم و حتی گوش دادن به قصه باشد. تجربه نیز همانطور که می دانید حضور در میدان و انجام عکاسی است، در این میدان هم موفقیت وجود دارد هم شکست و تمامی این شکست و پیروزی ها درس و تجربه ای است که یک عکاس را در کنار مطالعاتش به یک عکاس حرفه ای تبدیل می کند. اما در خصوص شاخه عکاسی مستند اجتماعی، میزان تجربه از میزان سواد باید بیشتر باشد.

مشکلاتی که یک عکاس در ایران با آن دست و پنجه نرم می کند، شامل چه مشکلاتی است؟

ناظری تصریح کرد: راستش را بخواهید مشکلات بسیار زیاد است، اولین و اساسی ترین معضل و مشکل گران شدن تجهیزات عکاسی به واسطه افزایش قیمت دلار است. مشکل دیگر جدی نگرفتن شغل عکاسان!

وی عنوان کرد: برای مثال، اگر عکاسان خبری را که یکی از سبک های مهم عکاسی است را در نظر بگیریم؛ می بینیم که حتی با وجود آن که عکاسی خبری بسیار مهم است اما همچنان عکاسان این حوزه با مشکل بیمه مواجه هستند.

این عکاس هرمزگانی اظهارکرد: عدم دریافت حقوق ثابت، رفتارهای بد و زننده از جانب برخی افراد حین عکاسی و دستگیر شدن عکاسان خبری نمونه ای از مشکلات این حوزه است که نشان می دهد عکاسان واقعا حامی مشخص و قطعی ندارند.

وضعیت اشتغال عکاسان، وضعیت قابل تعریفی نیست!

وی بیان کرد: از نظر اشتغال به غیر از عکاسانی که فعالیت آتلیه ای دارند، که البته آن ها نیز با مشکلات فراوانی مواجهند، سایر عکاسان، از شرایط اشتغال مناسبی برخوردار نیستند.

چرخه اقتصادی هنر، نچرخد؛ هنرمند نمی تواند هنر تولید کند

ناظری با بیان این که” عکاسان، خودشان برای خودشان ایجاد شغل می کنند” ادامه داد: در حال حاضر یک عکاس یا باید در حوزه خبری فعالیت کند یا اینکه آتلیه ای را تاسیس کند، سومین راه این است که برای دو گروه نام برده، شده کار کند.

وی اظهارکرد: تمامی ادارات و سازمان ها، روابط عمومی دارند که متاسفانه در آن ها از عکاسی تخصصی استفاده نمی شود. این کار سبب می شود عکس های ثبت شده اصولی نباشند و قطعا از کیفیت مطلوبی نیز برخوردار نخواهندبود. اگر مسئولین روابط عمومی ادارات یک فرد عکاس را به عنوان عکاس روابط عمومی جذب کنند کمک بسیار خوبی به اشتغال زایی عکاسان خواهد شد.

حرف دل عکاسان؟ حرفمان را سال هاست می گوییم و نمی شنوند!

این عکاس هرمزگانی بیان کرد: وقتی با همکارانم صحبت می کنم، گلایه هایشان مشخص و آشنا است از قیمت تجهیزات و دستگاه ها، گرفته تا درامد کم در این شاخه هنری و در ادامه خستگی برتن نشسته همیشگی آن ها به دلیل اختلاف قیمت بین تجهیزات، زمان، تجربه و انرژی که برای یک کار گذاشته اند در مقایسه با درامد کم، همگی حرف دل و گلایه عکاسان است.

توصیه هایی به جوانان ابتدای مسیر

وی افزود: عکاسان جوان معمولا بسیار عجول هستند، به عبارتی ره صدساله را یک شبه پیمودن میخواهند. عکاسی زمان و انرژی بسیارو تجربه فراوان می خواهد. عکاسان جوان با توجه به وضعیت فعلی جامعه، خود را درگیر ابزار آلات و تجهیزات نکنند، پیشنهاد می دهم حتی اگر فردی علاقه مند به فعالیت در حوزه عکاسی است با علم بر این که می تواند عکاسی اصولی و آموزش مقدماتی را با مطالعه شروع کرده و حتی با تلفن همراه خود عکس هایی را ثبت کند، وارد این مسیر شده و تجربه فراوان کسب کند.

ناظری ادامه داد: نکته دیگر این که صبر بسیار مهم است، احترام به پیشکسوت اوجب واجبات است، امیدوارم تمام دوستان با انرژی و زمان بیشتر بهترین نتایج را به دست آورند.

ثبت کنندگان تاریخ روزتان مبارک

وی خطاب به همکاران خود، عنوان کرد: همکاران خوب و صبورم خسته نباشید به این دلیل که تصاویر زیبایی را به تصویر می کشید، به این خاطر که یک پای ثابت ثبت تاریخ هستید، به این خاطر که غذای روح مردم را تأمین می کنید.

ناظری در پایان گفت: روز عکاس را به همکارانم به این خاطر که بیشتر از همه دوندگی دارند و کمتر از همه دیده می شوند و هیچ زمان حق واقعیشان را به دست نیاوردند تبریک و خداقوت، می گویم.