مناطق آزاد و تبعات منفی

چند روز پیش نمایندگان مجلس با ایجاد ۸ منطقه آزاد تجاری و ۱۲ مناطق ویژه اقتصادی موافقت کردند. لایحه ای که هر چند مخالفانی در میان نمایندگان داشت، اما در نهایت به تصویب مجلس رسید. اما اگر منصف باشیم، نباید آثار منفی ایجاد این حجم از مناطق آزاد و ویژه را نادیده بگیریم.

در حالی این لایحه در مجلس مصوب شد که انتقادات بسیاری متوجه وضعیت مناطق آزاد و ویژه موجود است. هدف از ایجاد این مناطق، کمک به رونق صادرات و توسعه اقتصادی کشور است، اما متاسفانه در سال های اخیر شاهد هستیم که این مناطق نه تنها در خدمت توسعه صادرات، ارز آوری و اشتغال نبوده اند، بلکه به دروازه و پایگاه واردات و حتی قاچاق کالا تبدیل شده اند.

تا اینجای کار تجربه نشان داده که هر یک از مناطق آزاد و ویژه پتانسیل ورود کالای قاچاق را دارند و به رغم تمام انتقاداتی که دلسوزان و کارشناسان مطرح کرده اند، تاکنون اقدامی برای مقابله با این پدیده شوم انجام نشده است.

متاسفانه از زمانی که در دهه 70 قانون مناطق آزاد تهیه و تدوین شد، تاکنون اقدامات لازم برای اینکه این مناطق پایگاه قوی و محکم صادرات باشند، انجام نشده است. در واقع مساله این است که در این مناطق سرمایه گذاری و زیر ساخت های لازم برای تقویت صادرات وجود ندارد و بالعکس به رونق واردات توجه شده است.

واردات بیش از صادرات در مناطق آزاد موج می زند

در این میان نکته مهم این است که بسیاری از شرکت ها برای معافیت از پرداخت مالیات، در مناطق آزاد حضور پیدا کرده اند اما از آنجایی که تولیدات صادراتی کشورمان به اندازه و با کیفیت نبوده و نیست، در نتیجه موجبات واردات بیش از صادرات مهیا شد. بنابراین می توانیم اینگونه نتیجه گیری کنیم که افزایش تعداد مناطق آزاد و ویژه در شرایط فعلی نه تنها اقدام مناسبی نیست، بلکه به افزایش قاچاق و واردات بی‌رویه کمک بیشتری می کند.

در مجموع به نظر می رسد که باید در ابتدا مناطق آزاد و ویژه به کارکرد و هدف اصلی خود یعنی توسعه صادرات نزدیک شده و محلی برای صادرات کالاها شوند و سپس اقدام به افزایش تعداد این مناطق کرد.

نویسنده: حمید گرمابی نماینده نیشابور و فیروزه در مجلس