جمهوری اسلامی اصلا به دنبال دور شدن از فضای بین‌المللی نیست

احمد وحیدی طی سخنانی در همایش ملی ایران و همسایگان که در مرکز پژوهش های وزارت امور خارجه برگزار شد، با بیان اینکه سیاست همسایگی یک‌طرفه نیست، اظهار کرد: این امر باید مورد تفاهم در سطح منطقه و همسایگان باشد و باید همسایگان ما هم به این مفهوم مشترک برسند و ادراک و آگاهی خوبی حاصل شود تا به صورت دوطرفه دنبال شود.

وی افزود: سیاست همسایگی در منطقه ما دشمنان زیادی دارد. جمهوری اسلامی از بدو تولد دست دوستی به سمت همسایه‌ها دراز کرد اما وقوع جنگ تحمیلی خنجری به دل این دوستی وارد کرد. همچنین بعد از برچیده‌ شدن شوروی ما به سمت توسعه روابط با کشورهای آزاد شده رفتیم و فرصت تعاملات درون‌منطقه‌ای بیشتر شد.

وزیر کشور گفت: بعد از آن نیز به ویژه در برخی دولتمردان ما توجه به غرب مورد نظر قرار گرفت و سیاست همسایگی در حاشیه قرار گرفت، اما با خروج آمریکا از برجام و بدعهدی غربی‌ها در انجام تعهدات نشان داد که نگاه به غرب نگاه معیوبی است و راه به جایی نمی‌برد.

وحیدی تصریح کرد: این امر نشان داد که غربی‌ها هیچ وقت قابل اعتماد نبودند و از هیچ فرصتی برای دشمنی با ما فروگذار نکردند. همچنین با آغاز خروج آمریکا از منطقه هم شرایط بیشتر از قبل برای سیاست همسایگی فراهم شد؛ چرا که با حضور آمریکا در منطقه قطعا در مسیر این سیاست مانع‌تراشی‌هایی از سوی آنان انجام خواهد شد.

وی یادآور شد: فرصت دیگر برای ارتقای سیاست همسایگی شکل‌گیری دولت سیزدهم است که بر این امر تاکید دارد؛ البته مشکلاتی در این مسیر وجود دارد از جمله حضور کشورهای غربی در منطقه همچون انگلستان که بعد از آمریکا تلاش می‌کند جای او را پر کند و نیز رژیم صهیونیستی که در چارچوب عدم یکپارچگی و اعتماد کشورهای منطقه به یکدیگر عمل می‌کند.

وزیر کشور ادامه داد: اصولاً سیاست‌ها در جمهوری اسلامی با اولویت منطقه‌ای بوده است و البته این به معنای بی‌توجهی به روابط بین‌المللی نیست. جمهوری اسلامی اصلا به دنبال دور شدن از فضای بین‌المللی نیست، جمهوری اسلامی در معادلات جهانی حتما باید حضوری قوی داشته باشد و ما یک رسالت بین‌المللی هم داریم، اما وقتی از اولویت منطقه‌ای صحبت می‌کنیم یعنی دورنمایی که ما در زمینه چشم‌انداز آینده کشور در این بخش در نظر داریم.

وحیدی با تاکید بر اینکه در سیاست‌های آمایش هم ما به دنبال آمایش مناطق مرزی بر اساس نوع تعامل با کشورهای همسایه هستیم، اظهار کرد: وقتی سیاست‌های آمایش در استان‌های مرزی دنبال می‌شود بر اساس نوع تعامل ما با کشورهای همسایه است که می‌تواند اقتصادی و فرهنگی باشد. این امر هم در سیاست‌های ما در آمایش آمده است. همچنین در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی هم این موضوع لحاظ شده است.

وی افزود: ما مشکلاتی در اعمال سیاست‌های همسایگی داریم که اولین مسئله نوع نگاه همسایگان ما به صحنه منطقه است. ما باید با گفت‌وگوهای مفصل و نخبگانی بین طرف های ایرانی و همسایه به این باور مشترک برسیم که این نوع سیاست موجب صلح و امنیت و رفاه است.

وزیر کشور یادآور شد: ارتباط ما در این منطقه صرفا جغرافیایی نیست و می‌توان به هویت‌های مشترک تاریخی و تمدنی اشاره کنیم و آن را ترویج کنیم و عمق بخشیم. در بخشی از منطقه به ویژه در شرق و شمال ما روابط فرهنگی گسترده‌ای وجود دارد اما تلاش می‌شود که این امر نادیده گرفته شود و آنان را از باورهای هویتی دور کنند که عامل مهمی در تحکیم روابط این کشورها باهم است.

وحیدی با بیان اینکه زبان و ادبیات مشترک و دین و مذهب از نمونه‌های مهم حفظ هویت مشترک در منطقه است، تصریح کرد: ما در غرب کشور به دلیل وجود زمینه‌های قوی‌تر روابط دیرینه می‌توانیم این امر را بهتر پیگیری کنیم. همچنین در سطوح خرد هم باید به این موضوع بپردازیم و پیوندهای گسترده اقوام خودمان در مرزها را مورد استفاده حداکثری قرار دهیم. ما هم در سطح دولتی و هم روابط مادون دولتی – اضافه بر سطح نخبگانی – می‌توانیم به سمت روابط عمیق فرهنگی و اجتماعی برویم و صرفا به روابط سیاسی نگاه نکنیم.

وی افزود: ما در استان‌های مرزی کمبودهایی داریم که باید تقویت شوند. روابط این استان‌ها باید با استان‌های مرزی کشورهای همسایه افزایش یابد. این امر می‌تواند روابط بسیار طبیعی را با کشورهای منطقه ایجاد کند. ما باید در این امر تلاش کنیم تا هر استانی با کشور همجوار خود بتواند نقش‌آفرینی کند.

وزیر کشور با تاکید بر اینکه ما ۵۹ بازارچه مرزی داریم که الان برخی از آن‌ها فعال نیست، اظهار کرد: البته این امر بیشتر به دلیل خواست همسایگان ما بوده است ولی باید به سمت فعال کردن این بازارچه‌ها حرکت کنیم. در واقع مسائل ما آنقدر مهم است که بخشی‌شدن آن در وزارتخانه‌های مختلف روند را کند می‌کند.

وحیدی ادامه داد: از این جهت ایجاد سازمان توسعه اقتصادی منطقه‌ای یا حتی وزارت همسایگان می‌تواند اثرگذار باشد هرچند که می‌دانیم در حال حاضر این امکان شاید در دسترس نباشد و ساختارهای ما نیازمند نوسازی است تا این هدف مهم محقق شود.