چرا نایک ایران را تحریم کرد

به گزارش تدبیر تازه نیوز به نقل از هفته نامه مثلث، اما ماجرا چه بود؟ تایمز نوشته بود: «به دلیل تحریم‌های آمریکا علیه ایران، بازیکنان این تیم امکان استفاده از کفش‌های کمپانی نایک در جام‌‌جهانی را نخواهند داشت؛ البته نکته صحیح در خصوص این موضوع، بحث اسپانسرینگ است. پوشیدن کفش‌های نایک در جام‌‌جهانی برای ملی‌پوشان ایران منعی ندارد ولی بستن قرارداد با این کمپانی و در واقع درآمدزایی از طریق پوشیدن کفش‌های نایک برای بازیکنان ایران ممنوع است. چنین موضوعی به این دلیل مطرح شده که کمپانی‌های مطرح پوشاک همواره با بازیکنان مدنظر خود قراردادهای مهمی ‌برای پوشیدن کفش‌های خود در تورنمنت‌های مهم از جمله جام‌‌جهانی منعقد می‌کنند و به تعبیر دیگر، اسپانسر این بازیکنان می‌شوند که در موقعیت فعلی، چنین اتفاقی بین کمپانی نایک و بازیکنان ایرانی رخ نخواهد داد.»

حالا شرکت آمریکایی نایک اعلام کرده از معامله با ورزشکاران ایرانی به دلیل اعمال تحریم‌ها پرهیز می‌کند و به همین خاطر بازیکنان تیم ملی در جام‌‌جهانی نمی‌توانند کفش‌های نایک را بپوشند.

برخی انتقادها درباره این تصمیم اما در حالی به نتیجه‌ای منجر نشده که با گذشت چند روز از انتشار این خبر شرکت نایک همچنان بر اجرای تصمیم خود پافشاری می‌کند. جدی بودن ماجرا از اینجا مشخص می‌شود که سامان قدوس با وجود داشتن قرارداد با نایک در آستانه رقابت‌های جام‌‌جهانی هنوز کفش‌های این شرکت برای استفاده در روسیه در ترکیب تیم ملی ایران را دریافت نکرده است. در این خصوص یک سایت سوئدی نیز گزارشی منتشر کرده و نوشته که با وجود درخواست توضیح از نمایندگی نایک در سوئد آنها نیز پاسخی نداشتند و اعلام کردند از دفتر پاریس باید در این خصوص سوال شود.

در این شرایط مشخص است که شرکت نایک به خاطر تحریم‌ها از انجام معامله مالی با طرف ایرانی معذور است. البته سامان قدوس می‌تواند در رقابت‌های جام‌‌جهانی کفش‌های نایک بپوشد اما این امر در چارچوب قراردادش با این شرکت نخواهد بود.

به نظر می‌رسد در خصوص این قراردادهای انفرادی جزئیات حرفه‌ای که باید لحاظ می‌شد انجام نگرفته است هرچند در قراردادی که فدراسیون فوتبال با آدیداس امضا کرده نیز رابطه‌ای کاملا یکسویه دیده می‌شود و تیم ملی ابدا از پوشیدن آدیداس بهره‌ای نمی‌برد؛ تیم ملی ایران تنها تیم حاضر در جام‌‌جهانی ۲۰۱۸ روسیه است که لباس‌هایش را از کمپانی معروف آدیداس خریداری می‌کند چرا که دیگر تیم‌ها در ازای دریافت پول لباس برندهای مختلف را در روسیه خواهند پوشید. این در حالی است که دو تیم جامائیکا و سنگال نیز قراردادهای جدیدی را با دو کمپانی معروف آمبرو و پوما امضا کردند. جامائیکا قراردادی به ارزش ۴ میلیون دلار و به مدت چهار سال با آمبرو و سنگال نیز قراردادی به مبلغ ۳ میلیون دلار با کمپانی پوما امضا کرد اما تیم ملی ایران برای حضور در جام‌‌جهانی قرار است لباس‌های برند آدیداس را خریداری کند. از آن اتفاقات عجیبی که معمولا در فوتبال ایران رخ می‌دهد.

در حالی که تیم ملی جامائیکا در جام‌‌جهانی ۲۰۱۸ حضور ندارد اما فدراسیون این کشور قراردادی ۴ میلیون دلاری بسته‌اند تا طی چهار سال علاوه بر تامین تمام لباس‌های این تیم این مبلغ را از کمپانی آمبرو دریافت کند اما تیم ملی ایران برای جام‌‌جهانی باید برای لباس‌هایی که می‌پوشد پول بدهد. نکته جالب‌تر اینکه برخلاف دیگر کشورها که لباس‌های مخصوص‌شان از مدت‌ها قبل برای جام‌‌جهانی طراحی شده است مسئولان فدراسیون فوتبال ایران از میان نمونه‌های پیشنهادی کمپانی آدیداس، نمونه‌ای را که مورد تایید کی روش باشد را انتخاب خواهند کرد. روند معکوسی که در تهیه لباس تیم ملی ایران وجود دارد اتفاق تازه‌ای نیست چرا که قبل از این لباس‌های تیم ملی نیز یک معضل بزرگ برای بازیکنان و کادر فنی بوده است.

مسئول حقوقی فدراسیون فوتبال با تایید این موضوع اعلام کرد که فدراسیون فوتبال ایران قرار است به مدت یک‌سال لباس‌ها را با تخفیف ۷۰ درصدی از کمپانی آدیداس خریداری کند. دلیل این اتفاق هم یک مساله کاملا اقتصادی است. فدراسیون فوتبال به دلیل قرارداد با اسپانسر و تعهدات این قرارداد نمی‌توانست آدیداس را به عنوان اسپانسر لباسش انتخاب کند چرا که به قول مسئول حقوقی فدراسیون این موضوع برای فدراسیون محدودیت ایجاد می‌کرد. اما با این شرایط فدراسیون هم می‌تواند اسپانسرش را داشته باشد و هم لباس‌هایش را با قیمت مناسب از آدیداس بخرد.

رقابت اما میان این دو برند بزرگ دنیا (آدیداس و نایک ) ادامه دارد. نایک پیش بینی کرده که ۶۰ درصد بازیکنان در جام‌‌جهانی کفش‌های این شرکت را بپوشند. حدود نیمی ‌از اعضای تیم‌های آلمان و اسپانیا و سه‌چهارم بازیکنان روسیه با وجود اینکه پیراهن آدیداس را بر تن دارند، اما از کفش نایک استفاده خواهند کرد. فقط ایران با توجه به اینکه بعد از خروج «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران با تحریم‌هایی جدیدی روبه‌رو است، مستثنی است. بر اساس اعلام شرکت نایک، هیچ یک از بازیکنان ایران کفش نایک نمی‌پوشند، هرچند پیراهن آدیداس را برتن خواهند کرد. این در حالی است که شرکت آلمانی پوشاک ورزشی «آدیداس» حامی ‌رسمی ‌جام‌‌جهانی ۲۰۱۸ به علت رکود اقتصادی در روسیه میزبان این مسابقات، فرصت‌های مالی محدودی را برای جام‌‌جهانی امسال پیش‌بینی کرده است .با این حال، آدیداس حتی قبل از شروع این جام از رقیب اصلی خود شرکت نایک در تامین پیراهن تیم‌ها پیشی گرفته است.

به گفته «کاسپر رورستد» مسئول اجرایی آدیداس، جام‌‌جهانی روسیه در مقایسه چهار سال پیش که در برزیل برگزار شد، فرصت‌های مالی کمتری در بردارد.

در عین حال وی معتقد است، این تورنمنت راهی برای جهانی‌کردن این نشان تجاری است. با این حال آدیداس در فروش کالاهای ورزشی به جز رشته فوتبال، از سال ۲۰۱۴ تاکنون از شرکت آمریکایی نایک به ویژه در بازار آمریکا پیشی گرفته است. آدیداس از سال ۱۹۷۰ توپ مسابقات جام‌‌جهانی را تامین کرده و طبق قرارداد منعقد شده تا سال ۲۰۳۰ حامی‌ جام‌‌جهانی خواهد بود. به همین علت فوتبال برای وجهه این برند آلمانی همچنان بااهمیت است.

شرکت آدیداس تامین‌کننده پیراهن ۱۲ تیم از ۳۲ تیم حاضر در جام‌‌جهانی ۲۰۱۸ شامل آلمان، اسپانیا و روسیه و همچنین ایران است و با تیم‌های بیشتری در مقایسه با نایک قرارداد دارد.اما نایک پیراهن ۱۰ کشور از جمله برزیل، فرانسه و انگلیس را تامین می‌کند.

«مارک پارکر» مسئول اجرایی شرکت نایک گفته است: قرارداد با تیم‌ها برای فروش پیراهن بازیکنان مهم است، اما حمایت مالی از بازیکنان مهم مثل «کریستیانو رونالدو» که نایک می‌پوشد و «لیونل مسی» که کفش آدیداس می‌پوشد، در فروش کفش‌ها مهمتر است.

شرکت پوما در رده سوم است و تامین لباس‌های چهار تیم را در جام‌‌جهانی در اختیار دارد. پوما در جام ۲۰۱۴ تامین کننده لباس هشت تیم بود.

براساس گزارش شرکت آدیداس، فروش کالاهای فوتبالی در سال ۲۰۱۴، ۱/۲ میلیارد دلار بود. این شرکت ۱۴ میلیون توپ رسمی ‌مسابقات و ۸ میلیون پیراهن بازیکنان شامل سه میلیون پیراهن تیم ملی آلمان را عرضه کرد. این رقم در سال ۲۰۱۶ به ۵/۲ میلیارد یورو افزایش یافت.

شرکت نایک هم اعلام کرد فروش کالاهای فوتبالی این شرکت با چهار درصد کاهش به دو میلیارد دلار تا پایان سال مالی در ۳۱ می ۲۰۱۷ رسید.

جام‌‌جهانی می‌تواند درآمد آدیداس را در سال ۲۰۱۸ حدود ۳ تا ۴ درصد افزایش دهد که در مقایسه با تورنمنت قبلی پایین‌تر است. با این حال افزایش میزان فروش در طول برگزاری جام‌‌جهانی بستگی به این دارد کدام یک از تیم‌های خاص به مراحل بالاتر صعود کنند.